Kars Gezilecek Yerler

Doğu Ekspresi ile Kars denen çılgın seyahat modası patlamamışken aklımız neredeymiş? Şaşırmayın, çünkü Kars’a gittiğinizde siz de bu soruyu kendinize soracaksınız. Kars gezilecek yerler listesinde ardı ardına sıraladığımız bir çok yerin, Doğu Ekpresi deneyimlerinize tuz biber olacağı kesin. Belki hayatınızda hiç deneyimlemediğiniz kadar soğuk havada gezeceksiniz…Ama aynı zamanda hiç görmediğiniz güzellikte doğa harikaları görecek, tarihle dolu bir şehirle tanışacak, midenizi bayram ettirecek lezzetli yemekler yiyeceksiniz. En güzel mahalle baskısı ‘en’lerin şehri Kars’a gitmek hayatımdaki en şahane deneyimlerden birisi oldu. Böylece bir Kars gezi rehberi hazırlayıp sizlerle de paylaşmak istedim!

Türkiye’de Yapılacak En Güzel Aktivitelerden Biri: Doğu Ekspresi ile Kars Gezilecek Yerler

Kars gezilecek yerler size de fark ettirecek ki bizim burayı bu kadar geç keşfedişimiz biraz nankörlük olmuş…Kars’a gitmek için popüler olmasını beklemişiz resmen! Döviz kurları fırlamadan önce çoğumuz tatiller için yurt dışı gezi planı yapıyorduk kabul edelim. Hatta kimilerimizin diğer ülkelerde gördüğü şehirlerin sayısı Türkiye’de gördüklerinin kim bilir kaç katı! İşte şimdi krizi fırsata çevirip tavan yapan yurt dışı bilet fiyatlarını dert etmek yerine hem hesaplı hem çok güzel bir yolculuk olan Doğu Ekspresi ile Kars’a seyahat etmenin tam zamanı!

Efsane Yapıların Hayat Bulduğu Şehir – Kars Gezilecek Yerler

Türkiye’nin en soğuk şehirlerinden biri olan Kars; iklim özellikleri ile bir doğa harikası, farklı kültürlere yaptığı ev sahipliği ve tarihsel geçmişiyle bir tarih kitabı, meşhur lezzetleriyle de bir ziyafet sofrası adeta. Geçmişindeki Rus egemenliği nedeniyle Baltık mimarisiyle inşa edilmiş onlarca yapı sizi büyüleyecek. Buradaki insanların iş ve okul günlerinin nasıl binalarda yürüdüğünü gördüğünüzde o tıkıldığımız plazalar, gökdelenler bir kez daha ruhsuz gelecek. Kars’a gitmenin en güzel yanlarından biri de Doğu Ekspresi seyahati yapmaya bahane olması! Kars gezilecek yerler şehir merkezi ve şehrin dışında kalan bölgeler ile epey fazla ama hiçbir yeri kaçırmadan gezmenizi şiddetle öneriyorum. Kış sporları için çok önemli olan kristal karıyla popülerliğini hem ülkemizde hem de dünya genelinde duyuran Sarıkamış Kayak Merkezi’ne ev sahipliği eden Kars, herkesin kesinlikle ziyaret etmesi gereken bir şehir. Kars gezi rehberi ile nerelere gidebilirsiniz, ne yapmalısınız, ulaşım ve konaklamayı nasıl halledebilirsiniz gibi tüm sorularınıza cevap bulabilirsiniz.

Kars Nerede?

Türkiye’nin kısa süre içinde popülerleşen şehri haline gelen Kars, Doğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeydoğusunda yer alıyor. Ülkemizin en soğuk illeri olan Erzurum ve Ardahan’a, Iğdır’a, Ağrı’ya ve Ermenistan’a komşudur.

Kars’a Nasıl Gidilir?

Kars’a nasıl gidilir sorusunun akla gelen ilk cevabı tabi ki de Doğu Ekspresi! Fakat bunun yanında arabayla ve havayoluyla ulaşımı da düşünebilirsiniz.

Uçakla

İstanbul – Kars arası uçuş 2,5 saat sürüyor. Kars Harakani Havalimanı’na hem yurt içinden hem de yurt dışından birçok sefer düzenleniyor. Kars’a ulaşım için Doğu Ekspresi gibi uzun bir yolculuğa vakit ayıramayacağınızı düşünüyorsanız havayolu firmalarının biletlerini araştırmaya vakit kaybetmeden başlayın derim. Şu sıralar oldukça iyi kampanyalar var; uygun uçak bileti bulabilirsiniz. Bu arada havalimanı şehir merkezine yaklaşık 7 km uzaklıkta bulunuyor. Daha konforlu bir Kars gezisi için havalimanından araç kiralamayı düşünebilirsiniz.

Arabayla

Arabayla Türkiye’nin batısından, güneyinden, kuzeyinden yola çıkacaksanız cesaretiniz ve gücünüz karşısında hayranlık duyarım. Tabii ki yol üzerinde konaklayarak, dinlenerek gelme gibi bir planınız varsa gayet keyifli olabilir. Fakat örneğin İstanbul – Kars arası 1535 km’lik bir yolculuk yani yolda geçecek yaklaşık 22 saat demek. Seçim tamamen sizin olmakla beraber Kars’a gelirken araba veya otobüs yerine uçak veya böyle uzun bir yolculuğa vakit ayırabilecekseniz kesinlikle Doğu Ekspresi’ni tercih etmenizi öneririm.

Trenle

Anlatması da dinlemesi de yaşaması da en keyifli kısım: Doğu Ekspresi ile Kars’a yolculuk…Doğu Ekspresi yolculuğuna dair yolculuk süresi, trenin konforu ve temizliği, güzergahı gibi tüm detayları bu yazıda anlatmıştım. Sizi bekleyen yeni dostluklar, efsane manzaralar, unutulmayacak bir yolculuk deneyimi ile Doğu Ekspresi kesinlikle denenmeli! Ankara – Kayseri – Sivas – Erzincan – Erzurum – Kars rotasıyla ilerleyen trende yolculuk 24-25 saat sürüyor. Farklı şehirlerden karayolu veya havayolu ulaşımı ile Ankara’ya gelebilir, Doğu Ekspresi yolculuğunun başlangıç noktasından serüveninize başlayabilirsiniz. Tıpkı Ankara’dan olduğu gibi diğer istasyonlarından da Doğu Ekspresi’ne binebilirsiniz.

Kars İçi Ulaşım

Kars içi ulaşım için az önce de bahsettiğim gibi araç kiralamayı düşünebilirsiniz. Fakat eğer Kars’ın buzlu, karlı yollarına benzer bir yerde daha önce araç kullanmadıysanız uyarılara mutlaka kulak verin. Araç kiralamak istemezseniz taksilerle de anlaşabilirsiniz. Belki bilirsiniz, Kapadokya’da da böyle tur kapsamında sabit ücret karşılığında gezdiren taksiler var. Kars’taki taksicilerle de o şekilde anlaşarak istediğiniz yerlere rahatça ulaşım sağlayabilirsiniz. Bu arada eğer soğukla aranız iyiyse şehir merkezinde gezilecek yerleri yürüyerek de keşfedebilirsiniz. Fakat Kars gezilecek yerlerin büyük bir kısmı da şehir merkezine epey uzak konumlandığı için araç kiralama ve taksiyi bir kenara yazın.

Kars’a Ne Zaman Gidilir?

Kars’ın güzelliğine güzellik katan en önemli parçalardan birisi de Doğu Ekspresi yolculuğu. Aslında bu tren yolculuğunu yapın yapmayın, Kars’a ne zaman gidilir sorusunun cevabı biraz da sizin beklentinize göre şekilleniyor.

Ben çetin soğuklarda gezmeye alışığım, bana sorun olmaz, hem de yolculuk sırasında karla kaplı yerleri, beyaza bürünmüş manzaraları izlemek istiyorum derseniz kışın gitme konusunda aklınızda şüphe kalmasın.

Bence zaten en güzel hali de kış mevsiminde ortaya çıkıyor. Fakat soğukla ilgili sorun yaşayabileceğinizi düşünüyorsanız Kars her mevsim ayrı güzellikler sunan bir yer, bu konuda da rahat olabilirsiniz. Kışın gidenlerden bir şey kaybetmiş olmayacak aksine onların görmedikleri şekilde manzaralar ve şehir göreceksiniz. Bembeyaz karlarla kaplı manzara tabi ki çok güzel ama diğer yandan o beyaz örtünün ardında kalan güzelliklerin ortaya çıktığını görme şansınız da var.

Kars Gezilecek Yerler

Daha verimli bir gezi planlamak adına Kars gezilecek yerler şehir merkezi ve şehir dışı şeklinde iki gruba ayıracağım. Kars’ı gezmek için ayırmanızı önerdiğim süre ise 3-4 gün. Bence Kars gezilecek yerler arasında sayacağım binalar hem gece hem de gündüz görülmeli. Sokaklar günün farklı saatlerinde çok başka bir havaya bürünüyor. Belki binalar yan yana ve hemen gezebilirsiniz ama bence biraz ağırdan alıp, gezinin arasında nefis Kars yemeklerini serpiştirip oyalanarak, keyif yaparak ve yapıların güzelliğine doyarak gezmenizi öneririm. Hazırsanız Kars şehir içi gezilecek yerler ile başlayalım.

Kars Gezilecek Yerler (Şehir içi – Merkez)

1. Defterdarlık Binası

Kars Defterdarlık Binası tam da hani şu yurt dışında gezerken ‘Vay canına binanın güzelliğine bak!’ diye özendiğimiz türdeki yapılardan. Baltık mimarisi ile inşa edilen ve çok iyi korunmuş bu yapı 1923 yılından 1983 yılına kadar Hükümet Konağı olarak kullanılmış. Restorasyon işlemi ardından Defterdarlık Binası olarak kullanılmaya devam etmiş. Valilik Binası’nın çaprazında kalan Defterdarlık Binası Ordu Caddesi’nde yer alıyor. Bu binayı görmeye gittiğinizde fark edeceğiniz üzere etrafındaki tek güzel bina Valilik Binası değil, ara sokaklarında her biri birbirinden güzel yapılar bulunuyor.

2. Valilik Binası

Kars’ın tarihe çok önemli olaylar ve kişilerle tanıklık ettiğinin altını çize çize bahsetmiştim. İşte valilik binası da tarihte oldukça önemli olaya ev sahipliği etmiş. Kars Antlaşması 1921 yılında Kazım Karabekir tarafından bu binada imzalanmış. 2009 yılında restore edilse de nostaljik görüntüsüyle tarihin tozlu sayfalarını aralıyor. Binanın fotoğrafını çekmenin yasak olduğu söyleniyor; o nedenle biraz uzaktan fotoğraflamanız gerekiyor.

3. Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı

Kendisiyle aynı ismi taşıyan sokağın, İsmet Paşa İlkokulu dışındaki görkemli yapılarından bir tanesi de bu konak. Osmanlı’ya ait en somut örnek olarak taş mimarisi Kars’ın diğer güzel binaları gibi oldukça beğeniliyor. Günümüzde galeri olarak kullanılan konak, Osmanlı – Rus Savaşı sırasında karargâh olarak kullanılmış.

4. Kars Sanayi ve Ticaret Odası

Defterdarlık Binası’nın çevre sokaklarındaki birbirinden güzel yapılardan birisi de Kars Sanayi ve Ticaret Odası Binası. Burayı da görünce yine muhtemelen çocukluğunuza, bu eski binaların en görkemli binalar olduğu zamanları hatırlayıp, dalıp gideceksiniz. 19. yy. Baltık mimarisiyle inşa edilmiş olan bina aslında kışlık konak olmak üzere yapılmış. Sanayi ve Ticaret Odası ismini de Cumhuriyet sonrasında almış. Bu arada hala hizmetine devam eden Sanayi ve Ticaret Odası, Defterdarlık ve Valilik Binası arasında Atatürk Parkı bulunuyor.

5. Cheltikov Otel

Konaklama önerilerinde bahsedeceğim Kars’ın en görkemli otellerinden birisi olan Katerina Sarayı’nın ardından en güzel otel binası denilebilir. Otelin ismi 1900’lü yılların başına kadar burada yaşamlarını sürdüren Rus Cheltikov ailesinden geliyor. Binanın geçmişinde otel olmadan önce doğum evi, opera binası, hekim evi, depo gibi amaçlara hizmet etmişliği var. Burayı görmek için illa konaklamanıza gerek yok. İçeriyi dolaşıp hayranlık ve burada nasıl günlük yaşam sürdürüldüğüne dair epey merak duyabilirsiniz.

6. Katerina Sarayı

Kars’taki en güzel binalardan bir tanesi olan Katerina Sarayı konaklama için çok rağbet görürken, binasının ihtişamıyla da büyük ilgi görüyor. Otelin restaurant ve oda imkanlarının biraz kısıtlı olduğu söylenebilir. Fakat Kars’a gelmişken zaten Kars yemekleri için otelde yemek yerine çıkıp şehri keşfetmek ve buraya has restoranlarda yemenizi öneririm. Rus döneminden kalan bu güzel yapıyı  gelip görmenin yanında bazı akşamlar düzenlenen aşık atışmasına da katılabilirsiniz. Ya da otelin huzur dolu bahçesinde soğuğa inat ateş yakıp etrafında içeceklerini yudumlayan insanlarla keyifli hatıralar da yaratabilirsiniz.

7. Kars İl Sağlık Müdürlüğü

Aktif olarak hizmet veren İl Sağlık Müdürlüğü belki diğer binalardan sonra aynı etkiyi yaratmayacak ama yine de 1907 yılında inşa edilmiş eski yapısıyla dikkat çeken özel yapılardan bir tanesi olarak Ordu Caddesi’nde yer alıyor.

8. İsmet Paşa İlkokulu

Görünce kendi okullarımızla kıyaslayıp, biz ruhsuz binalarda okurken çocukların okulu ne güzel diye düşüneceğiniz harika bir mimariye sahip İsmet Paşa İlkokulu. Farklı açılardan baktığınızda binanın dış görünüşüne biraz şaşırabilirsiniz fakat yine de orada okumayı hayal etmekten kendinizi alamayacağınıza eminim. Ayrıca binanın görünüşü kadar hikayesi de çok özel. 1886 – 1888 yılında inşa edilen bina, 1920 yılında düşman işgalinden kurtulan Kars’ın kimsesiz ve şehit çocukları için yatılı okul olarak kullanılmış. Kazım Karabekir’in yaptığı bu dönüşümün ardından günümüzde hala inşa edildiği şekilde ilkokul olarak kullanılıyor.

9. Kafkas Üniversitesi Devlet Konservatuarı

Konservatuar binası özenle korunup yıllara meydan okuyan tarihi okullara duyduğumuz hayranlığı artıran bir yapı olarak karşımıza çıkıyor. Hele ki son yıllarda dershane gibi açılan beton yığını, 8-10 katlı ruhsuz binalarda hizmet veren üniversiteler ile kıyaslayınca biraz burukluk olmuyor değil. Konservatuar binasından düz ilerlediğinizde sağ tarafta karşınıza başka bir görkemli bina çıkıyor. Burası Çar 2. Nikola’nın oğlu için yaptırdığı av köşkü fakat Kafkas Üniversitesi’nin kurulmasının ardından güzel sanatlar ve konservatuar binaları için ayrılan yerlerden biri haline gelmiş. Av köşkünün yanı sıra bu şekilde konservatuarın bir parçası haline getirilen Kazım Karabekir’e ait özel bir konut, çarın heyeti için inşa edilmiş ve askeri binalar bulunuyor.

10. Fethiye Camii

Cumhuriyet Caddesi’nde yer alan Fethiye Camii’nin ne olarak kullanılacağı konusunda biraz kafalar karışıkmış anlaşılan. Bölge Rus hakimiyetindeyken inşa edilmiş, ilk adı Alexander Nevski Katedrali olan kilise görünümlü binanın dış mimarisine hayran kalmamak elde değil. Siz fotoğrafa bakıp görüntüsüne hayran kalırken caminin geçmişinde enteresan olaylardan bahsedeyim.

Katedral önce camiye çevrilmiş, ardından 1953 yılında kubbeleri sökülmüş ve (inanılmaz bir ayrıntı geliyor) spor salonu olarak kullanılmış. Yani bu binaya bakıp yaşanmışlıkları hayal etmeye çalışırken bir anda spor yapan insanların canlanması bence biraz saçma…Bunu anlamış olacaklar ki 1970 yılında spor salonuna dönüştürülen bu güzelim binayı 1983 yılında minareleri yeniden yerleştirerek cami olarak kullanımına devam etmiş. Günümüzde hala cami olarak kullanılıyor.

11. Kümbet Camii

Türk ve Rus hakimiyeti dönemlerinde kiliseden camiye, camiden kiliseye çevrilerek kullanılan, tabii ki mimarisiyle etkileyen bir yapı: Kümbet Camii. Farklı kültürlere ev sahipliği eden ve günümüzde hala cami olarak kullanılan Kümbet Camii’nin hikayesi ise şöyle: İlk olarak 932 – 937 yılları arasında Ermeni Kilisesi olarak inşa edilmiş. Kars’ın Alparslan tarafından 1064 yılında fethedilmesiyle cami olarak kullanılmış.

Cami olarak kullanımı 1877 yılına kadar süren yapı, bölge Rus egemenliğine girince yeniden Ortodoks Kilisesi’ne dönüştürülmüş. Binayı daha ilgi çekici kılan bir başka özelliği ise Rusların 1000 yıl sonra binayı Ortodoks Kilisesi’ne çevirirken solda, ortada ve sağda yer alan 3 kapıyı eklemiş. Binanın yıllar önceki mimarisiyle neredeyse birebir uyuşan kapıları görünce de bir hayranlık uyanmıyor değil. En sonunda tabi ki Türk egemenliğine geçince camiye dönüştürülüp Kümbet Camii olarak hizmet vermeye devam etmiş.

Daha bitmedi; Kümbet Camii aynı zamanda 12 Havariler Kilisesi olarak da tanınıyor. Burası 1959 yılında kurulan Müze Memurluğu tarafından Kars Arkeoloji Müzesi olarak kullanılmış. Fakat zaman içinde kazılardan elde edilen eserlerin sayısı artınca yeterli kalmış ve 1981 yılında az sonra bahsedeceğim Kars Müzesi hizmete açılmış.

12. Kars Müzesi

Cumhuriyet Caddesi’nde yer alan hem bahçesinde hem de içerisinde zamanında Kars’ta yaşamış çeşitli uygarlıklara dair birçok eser mevcut. Müzeler kimileri için sıkıcı yerler olarak değerlendirenlerdenseniz gitmemeyi tercih edebilirsiniz ama buraya kadar gelmişken, şehre kimlerin ne şekilde iz bıraktığını öğrenmek çok heyecan verici de olabilir.

13. Kars Kalesi

Birçok yaşanmışlığa rağmen ‘kale gibi dimdik ayakta’ betimlemesi Kars Kalesi’nden geliyor olabilir mi? 1153 yılında yapılan, 1386 yılında Moğol istilasında yıkılan, 1579 yılında yeniden yapılan ve nihayet 1600’lerdeki halinden çok bir şey kaybetmeden günümüze kadar ulaşan görkemli ve dayanıklı Kars Kalesi…Kaleye hem yürüyerek hem de araçla ulaşmak için farklı yollar bulunuyor. Fotoğraflamak ve yıllara rağmen ayakta kalışına hayret etmek için fotoğrafını çekmek yeterli gelirse siz bilirsiniz fakat dilerseniz içini de gezebiliyorsunuz.

14. Hasan Harakani Türbesi

Türbeye adını veren Hasan Harakani Mevlâna, Nakşibendi ve Yesevi’nin manevi hocası kabul edilen bir isim. Selçukluların Anadolu’ya girmesini kolaylaştırmak adına verilen savaş esnasında Kars’ta şehit düşen Hasan Harakani’nin türbesine çok sayıda ziyaretçi gidiyor. Burada dilenen dileklerin gerçekleştiği rivayeti, Hasan Harakani’nin hayatı boyunca birçok düşünüre akıl hocalığı etmesi, onlar tarafından ziyaret etmesi gibi bir geçmişe sahip olmasından daha çok ilgi görüyor.

15. Taş Köprü

Kars’ın görülmeye değer yapılarından bir tanesi de Taş Köprü. Bu köprü 3. Murat Döneminde inşa edilmiş. 16. yy’da Kars Çayı üzerinde kurulmuş fakat zaman içerisinde epey hasar görüp yıkılmış ancak Karahanoğlu Hacı Ebubekir tarafından 1725 yılında yeniden inşa edilmiş.

16. Mazlum Ağa Hamamı

Mazlum Ağa Hamamı yerine Puşkin Hamamı olarak da tanınan hamam adını Erzurum yolculuğu sırasında burayı ziyaret edip yıkandığı söylenen Puşkin’den alıyor. 1800’lerin ortasında savaş döneminde böyle bir olayın gerçekleşmesi kitaplara da konu olmuş; Erzurum Yolculuğu kitabında enteresan yorumlara rastlayabilirsiniz.

17. Namık Kemal Evi

UNESCO tarafından 2011 yılında kültür evine dönüştürülmüş, nostaljik anıları canlandıran aşık atışmalarının gerçekleştiği Namık Kemal Evi, Namık Kemal’e ev sahipliği eden ve edebiyatla tanışmasını sağlayan yer olarak tanınıyor. 1850’li yıllarda Namık Kemal ve Kars Valisi olan dedesinin burada yaşadıkları söyleniyor. İçinde aşık etkinliklerinin yanı sıra sergi alanı da bulunuyor. Kars Kalesi’nin hemen altında yer alıyor.

18. Tuncer Güvensoy Evi

Hani yurt dışında tüm binaları müthiş hayranlıkla fotoğraflıyoruz ya, işte yine o kadar uzağa gitmeye gerek kalmadan ülkemizde yer alan en güzel tarihi binalardan biri olan Tuncer Güvensoy Evi. Eski Borsa Binası da Baltık mimarisi etkilerinin en renkli ve zarif örneklerinden bir tanesi. Tuncer Güvensoy tarafından restore edilince binaya adı da verilmiş. Güzel mimarisiyle göz dolduran yapılarından olduğu için fotoğraflanmayı hak ediyor.

Bu bahsettiğim yerlerin hemen hepsi merkezde, yürüyüş mesafesinde veya araçla birkaç dakika uzaklıkta kalan yerlerdi. İl Sağlık Müdürlüğü Binası vs. gibi yerleri gezilecek yerlerde okumak biraz garip gelebilir, biliyorum. Fakat daha önce de dediğim gibi yurt dışında biraz eskimiş bina görünce hayranlık besliyoruz, 3-5 fotoğraf çekiyoruz…O nedenle madem istediğiniz eski, nostaljik, tarihi binalar buyurun Kars şehir merkezine diyerek tüm güzel binaları listeledim. Şimdi Kars gezilecek yerler önerilerine şehir merkezinden uzak lokasyonlar ile devam edelim.

Kars Gezilecek Yerler (Şehir merkezi dışındaki yerler)

19. Çıldır Gölü

İşte o sosyal medyadan görüp sizi özendiren, sonsuza uzanırcasına beyaz bir zemin üzerinde çekilen muhteşem fotoğrafların adresi! Bir yerin buz tutması ne kadar masalsı görüntülere sebep olabilirse işte Çıldır Gölü o kadar alışık olmadık bir güzellik vaat ediyor. Göle inenler arasında yürümeye korkan, aman ya kırılır da içine düşüverirsek tarzı senaryolar üreten insanlara rastlayabilirsiniz. Yani tabi hayır, asla böyle bir ihtimal yok çıkın zıplayın, hoplayın diyemem. Hava koşullarına ve gittiğiniz döneme bağlı olarak elbette buz kalınlığı değişiklik gösterebiliyor.

Her neyse eğer sizin de aklınıza böyle ekstrem durumların yaşanma ihtimali geliyorsa o zaman şimdi anlatacağım şeye baya şaşıracaksınız: Çıldır’da atlı kızaklar ile geziyorlar efendiler! Çok etkilemedi mi o zaman bir başka etkinlikten bahsedeceğim. Çıldır Gölü üzerinde cirit oynuyorlar. Atlı kızak, atlı okçuluk ve saydığım bu etkinliklerin hepsi Altın At Kış Festivali kapsamında gerçekleşiyor. Eğer Kars gezinizi bu döneme denk getirirseniz unutulmayacak anılarınıza bir yenisini daha ekleyebilirsiniz. Bir de Çıldır’a gelmişken yapabiliyorsanız gölde balık tutmayı da deneyimlemeye çalışın derim. Öyle oltayla falan nazik nazik değil de komple buz olan yerden testere yardımıyla buz kütlesini ayırıp tutacaksanız o balıkları da bu konuda hevesli olanlar için inanılmaz bir deneyim olacağına eminim!

Kars şehir merkezine ortalama 1,5 saat uzaklıktaki Çıldır Gölü’ne ulaşım için dolmuşlar var fakat günde bir gidiş bir dönüş şeklinde düzenleniyor ve çok hızlı bir şekilde doluyor. Bu nedenle gündeme yine araç kiralamayı düşünmek veya taksilerle anlaşmak geliyor. Çıldır Gölü’nün en yoğun olduğu yer aynı zamanda Atalay’ın Yeri olarak geçen, leziz göl balığının tadına bakacağınız bölgesi. Daha az insan popülasyonu için Akçakale tarafına gidebilir, daha sakin bir Çıldır Gölü deneyimi yaşayabilirsiniz. Bu arada mutlaka erken saatlerde gitmeye çalışın çünkü hava çabuk kararıyor ve hem göreceğiniz manzara hem de fotoğraflarınız açısından aydınlığı yakalamanız çok önemli.

20. Şeytan Kalesi

Adını bulunduğu sarp kayalıkların etrafını sarıp gizemli bir hale bürünmesinden alan Şeytan Kalesi genellikle Çıldır Gölü’nden sonra uğranan ilk yer. Etrafını sarıp kendisini koruyan kale ayrıca zorlu doğa koşullarına kurulmuş ve etrafı surlarla çevrili, mutlaka görülmesi gereken yerlerden bir tanesi. Aracınızı bıraktıktan/araçtan indikten sonra kısa bir yürüyüşle kaleye ulaşabilirsiniz.

21. Boğatepe Köyü

Hepimizin bildiği üzere Kars yemekleri ile meşhur illerimizden bir tanesi. Sofra zenginliğinden bahsetmişken Kars’a özel kahvaltısıyla meşhur olmuş Boğatepe Köyü’nü es geçmemek lazım. Malakanlar sayesinde müthiş lezzetlerle dolu bir kahvaltı kültürü oluşturulmuş ve gelenekselleştirilmiş. Köyü lezzetleri kadar güzel kılan bir diğer özelliği ise yerlilerinin evine, kahvaltı sofralarına misafir olabilmeniz. Bu sayede hem onlar için maddi ve manevi katkıda bulunmuş olacaksınız, hem de son yıllarda unuttuğumuz o sıcacık sofraların, hiç tanımadan bile ahbaplık kurduran insan ilişkilerinin sıcaklığını hissedeceksiniz.

Malakanlar Boğatepe Köyü’nde zamanında tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sağlarken Kars’a şu an lezzetleri dünyaca tanınan birçok peynir türünü kazandırmışlar. Kars Gravyerinin doğduğu Boğatepe Köyü’nde zavot adı verilen küçük mandıralarda süt ve süt ürünlerinin üretimi için birçok çalışmalar yapılıyormuş. Bölgeye ve burada yapılan ürün işlemeciliğine dair daha detaylı bilgi için Zavot Eko Müzesi de Kars gezilecek yerler listesine eklenmeli.

22. Ani Harabeleri

Geldik Kars ile adı çokça anılan yerlerden bir başkasına: Ani Harabeleri. Ani Antik Kenti’nin bulunduğu yer Ermenistan sınırında, Arpaçay nehriyle başka bir ülkeden ayrılıyor. Ani Harabeleri de tıpkı son yıllarda Kars’ın aniden popülerleşmesi gibi geç keşfedilmiş çok özel yerlerden bir tanesi. Kars şehir merkezinde olduğu gibi, burada da farklı kültür ve uygarlıkların izlerine rastlıyorsunuz. Ayrıca burayı zamanında da özel kılan durumlardan birisi İpek Yolu üzerinde bulunmasıymış. Ani Antik Kenti’ne girişler ücretli ama 8-10 TL gibi çok cüzi bir miktar. Antik Kent sınırları içerisinde Fethiye Camii (Büyük Katedral Camii), Ebul Manucehr Camii, Abughamrents Kilisesi ve Aziz Prkitch Kilisesi gibi birçok yapı bulunuyor. Bunların dışında harap olmuş başka yapıların kalıntılarını da görebiliyorsunuz.

Ani Antik Kenti’nde yapılar ve kalıntıların dışında doğal oluşumlar da göz alıcı. Arpaçay Kanyonu şehre doğal bir savunma alanı yaratan, oldukça ihtişamlı görüntüsüyle insanı hayrete düşüren güzellikte. Eğer yorgun hissetmezseniz, kondisyonunuza da güveniyorsanız kentin içinde, etrafında bolca yürüyüş yapıp keşfe çıkabilirsiniz.

Ani Harabeleri’ne ulaşım için İl Özel İdaresi önünden kalkan servisleri kullanabilirsiniz. Valilik tarafından servis hareket saatleri şu şekilde:

Yaz dönemi

Gidiş 09:00 – 13:00 Dönüş 11:30 – 15:30

Kış Dönemi

Giriş 11:00 Dönüş 14:00

Yaklaşık 1-1,5 saat süren yolculuk sonunda Ani Harabeleri’ne ulaşıyor, dönüşte de yine Kars şehir merkezine geliyorsunuz. Fakat antik kentte gezmek için servis saatlerine göre hareket etmek biraz kısıtlayıcı olabiliyor. Dolayısıyla yine araç kiralamayı veya taksileri düşünebilirsiniz.

23. Büyük Katedral

Oldukça görkemli ve büyük bir yapı olan Büyük Katedral, kentin en güzel binalarından bir tanesi. Ana giriş kapısından girip yolu takip ettiğinizde önünüze çıkıyor. İçine girip gezebilirsiniz ama ben biraz durup dışarıdan mimarisini, işlemelerini izlemenizi öneririm. Katedralin hemen yanında daha önce bahsettiğim Arpaçay Kanyonu’nun güzelliğini görünce hayatınızda gördüğünüz en iyi manzara olduğunu düşüneceksiniz.

24. Ebul Manucehr Cami

Katedralden sağa ilerlenince kalıntılardan ibaret evleri geçtikten sonra gayet dayanıklı olduğunu kanıtlarcasına sağlam duruşuyla dikkat çeken Ebul Manucehr Cami karşınıza geliyor. Günümüzde Selçuklular dönemine ait ayakta kalan en eski yapılardan bir tanesi ve buradan net bir şekilde İpek Yolu’nu da görebiliyorsunuz.

25. Abughamrents Kilisesi

Ani Harabeleri’nin sembolü niteliğindeki kiliseye yine yürüyüş yolunu takip ederek kolayca ulaşabiliyorsunuz. Uzaktan fotoğraflamayı, yakınına gidip güzelliğine hayran kalmayı kesinlikle es geçmeyin. Ardından yine önündeki yolu takip edip ana giriş kapısına dönebiliyorsunuz.

26. Sarıkamış Kayak Merkezi

Kars’a gelmişken binaların güzelliği, tarihi, manzarası derken biraz da spor yapıp eğlenmek isterseniz Sarıkamış Kayak Merkezi’ne gidebilirsiniz. Aslında Sarıkamış beldesinin de güzelliğini görmek adına zaten Kars şehir merkezinden Ani Harabeleri, Çıldır Gölü için bu kadar ilerlemişken rotayı biraz daha genişletip Sarıkamış’ı görmekte fayda var. Sarıkamış’a ulaşım için Doğu Ekspresi’ni, araç kiralamayı, taksileri veya özel halk otobüslerini tercih edebilirsiniz. Kısacası ulaşım için seçenek bol. Kars – Sarıkamış arası mesafe 57 km, yani yaklaşık 45 dakika- 1 saat sürüyor. Kars gezisini muhteşem karı ve zeminiyle meşhur bu yerde geçirmek isterseniz tüm detaylı bilgilere Sarıkamış Kayak Merkezi yazısından ulaşabilirsiniz.

Yeme İçme Önerileri

Hanımlar, beyler; söylemek zorundayım ki leziz Kars yemekleri sayesinde 3-5 günlük Kars gezisinden döndüğünüzde birkaç kilo fazlayla yüzleşmeniz gerekebilir! Kars doğal ve tarihi güzellikleri kadar mutfağı ile de ön plana çıkıyor. Meşhur Kars kazını duymayan yoktur diye düşünüyorum. Kars kazıyla hazırlanan hınkal, pilav, haşlama ve tandırda kaz çekmesi gibi yemekler damakları şenlendiriyor. Aralık’tan Mart’a kadar kaz mevsimi sürüyor; bu tarihler arasında giderseniz taptaze etleri tüketeceksiniz.

Kars mutfağında öne çıkan Kars kazı sonrasında güzelliğiyle büyüleyen Çıldır Gölü’nde balık yemeği geliyor. Sarı Balık, sadece Çıldır’da bulunan bir aynalı sazan çeşidi. Yine bunlar dışında denenmesi gereken lezzetlere ayran aşı çorbası, hörre çorbası, kuzu etiyle yapılan piti, elma dolması, haşıl, hangel (Kars mantısı), Kars böreği, umaç helvası, evelik aşı sayılabilir.

Aslında belki de Kars kazı kadar çok tanınan Kars kaşarı da Kars’ta denenmesi gereken lezzetler listesine eklenmeli. Denenmesi gereken diyorum çünkü burada has Kars kaşarının tadının şu ana kadar ‘Kars kaşarı’ diye yediklerinizden farklı olduğunu göreceksiniz. Kaşarının yanı sıra ‘Delik Deşik’ ismiyle de tanınan Kars Gravyeri ile meşhur. Kars’ta bir akşamınızı mutlaka Kars Gravyeri ve şarap ikilisiyle geçirmenizi de şiddetle tavsiye ediyorum. Han-ı Hanedan Restoran, Puşkin Restoran, Kars Kaz Evi yemekleriniz için, Craft Coffee No 74 ve Brother’s Milk Bar da kahve keyfiniz için tercih edebileceğiniz birbirinden güzel mekanlar.

Konaklama Önerileri

Kars otelleri arasında seçim yaparken bütçenizi göz önünde bulundurmanız gerekiyor. Zaten Kars otelleri genellikle birbirlerine yakın ve şehir merkezinde yer alıyor. Neyse ki her bütçeye hitap eden seçenekler bulunuyor. Kars’ta konaklama için seçeceğiniz yerden ne beklediğiniz çok önemli. Şehrin tarihini içinize çekmek, konforu ve lüksü en üst seviyede deneyimlemek isterseniz Kar’s Otel, Cheltikov Hotel, Katerina Sarayı gibi seçenekleri değerlendirebilirsiniz. Bu yapılar bölgenin genel olarak en pahalı otelleri denilebilir.

Bunların yanında daha hesaplı olan Winter City Otel, Kars-ı Şirin Otel, Hotel Kafkasya, Hotel Kent Ani, Kars Konak Otel gibi seçenekleri değerlendirebilirsiniz. Eğer konaklamadan beklentiniz çok yüksek değil, sadece yatacak yerim olsun bana yeter diyorsanız da gayet konforlu ve ekonomik seçenekler olan öğretmenevi ve DSİ Misafirhanesi gibi seçenekleri göz önünde bulundurabilirsiniz. Farklı bir deneyim olması adına Sarıkamış’ta konaklamayı de seçebilirsiniz. Eğer aracınız varsa ulaşım konusunda zaten herhangi bir sıkıntı yaşamazsınız.

Pratik İpuçları

Doğu Ekspresi ile Kars’a yolculuk etmeye vaktiniz yoksa yine de tren yolculuğunu Erzurum– Kars, Sarıkamış – Kars gibi rotalarda deneyin. Dilerseniz gidiş dönüş Doğu Ekspresi yerine tek yönden seyahat de edebilirsiniz.

Kars’ta araç kiralama en az gezisi kadar popüler. Ani Harabeleri veya Çıldır Gölü gibi merkezden uzak noktalara giderken yol üzerinde de birçok güzel manzarayla karşılaşacaksınız. Bu nedenle dilediğiniz yerde kenara çekip manzaranın keyfini sürmek, bolca fotoğraf çekmek için araç kiralamayı alternatifleriniz arasına ekleyin. Bana uymaz derseniz pazarlık yapıp taksilerle anlaşmayı deneyebilirsiniz.

Trenle gelirseniz gardan, uçakla gelirseniz havalimanından araç teslimi alıp, bırakabiliyorsunuz. Gardan alıp havalimanında veya tam tersi şekilde de araç teslim alıp bırakma imkânınız var. En önemlisi profesyonel bir araç kiralama firması seçmek.

Araç kiralama firmalarında zaten yolda neler yapıp yapmamanız gerektiğiyle ilgili bilgi veriyorlar. Yine de söylemden geçmeyeyim; aynaları kapatmak, el frenini çekmek, ani fren yapmak yok!

Araç kullanmayla ilgili sorununuz yok ama daha önce karda araç kullanmadıysanız endişelenmeyin. Hem yollar her daim güvenli sürüşe uygun hem de kiralık araçların hepsi kar lastikli, hatta bazen kar zincirleri de araçta yer alıyor.

Gezmeye önce şehir merkezinden ve mümkünse yürüyerek başlayın. Sokaklarda keşfedilecek çok güzel şeyler var; mis gibi yapıların yanına diktiğimiz ruhsuz beton yapılar hariç…

Yalan yok, hele ki ülkenin batısından, güneyinden geliyorsanız döndüğünüzde Kars soğuğundan ‘Ölüm gibi bir şeydi ama kimse ölmedi.’ diye bahsedebilirsiniz. Gittiğiniz döneme göre değişir elbette ama Ocak ayında -20’lere kadar düşen hava sıcaklığı inanın yerlileri için 10 derecede geziniyor gibi bir etki yaratıyor.

Kars merkezi gezerken soğuğa daha dayanıklı olmak için bir termos edinebilir ve sıcacık çay/kahvenizi yudumlayarak içiniz ısınarak daha kolay gezebilirsiniz.

Sıkı ama kat kat giyinmeye dikkat edin. Termal içlik üzerine kısa kollu tişört, üzerine polar, rüzgarlık ve kaban şeklinde modüler giyinmeye çalışın. Böylece hem vücut ısınız daha kolay korunacak hem vücudunuz nefes alacak hem de mekanlara girdiğinizde isilik geçirme ihtimalini ortadan kaldırmış olacaksınız.

Ayakkabı seçimine de özen gösterin. Çoğunlukla araçta olacağınızı düşünseniz bile rahat bir ayakkabı yanında kar botlarınız elinizin altında olsun.

Duman avcılarına selam olsun ama Kars’ta çoğu mekanda sigara yasağı bulunmuyor. Alerjiniz veya solunum rahatsızlığınız varsa mekanlara girmeden bilgi almayı unutmayın.

Yapmadan Dönmeyin

Doğu Ekspresi seyahatini deneyimlemeden,

Hem yolculukta hem de gezerken bolca fotoğraf çekmeden,

Kars’ın çetin soğuğuna meydan okuyup yüzlerce güzel anı biriktirmeden,

Tarihi binaların mümkün olan her birinin içini gezmeden,

Kars sokaklarını yürüyerek keşfetmeden,

Kars yemeklerinin, peynirlerin kısacası leziz sofraların tadına doymadan,

Çıldır Gölü’nde fotoğraf çektirmeden, balık tutmadan, denk gelirseniz festivalleri izlemeden,

Çıldır Gölü yakınlarında Atalay’ın Yeri’nde balık yemeden,

Sarıkamış’a uğramadan,

Sarıkamış Kayak Merkezi’nde kayak keyfi yapmadan,

Ekstrem kış aktivitelerine, motor sporları etkinliklere katılmadan,

Sofralarınıza lezzet katacak meşhur Kars kazı, Kars gravyeri, Kars kaşarı, Kars balı gibi lezzetleri tatmadan ve mümkünse satın almadan,

Ani Harabeleri, Çıldır Gölü gibi merkezden uzak diğer yerlere gitmeden dönmeyin!