Kars Yemekleri

Hepsi birbirinden güzel yapıları, Çıldır Gölü ve Ani Harabeleri gibi doğal ve tarihi güzellikleri yanında Kars yemekleri de çok meşhur. Nasıl ki mimari yapıları incelerken farklı kültür ve uygarlıkların etkisini görüyor ve hayran kalıyorsunuz, Kars yemekleri için de aynı şeyleri söylemek mümkün. Zaman içinde farklı kültürlerin harmanlanmasıyla ortaya çıkmış, damak şenlendiren Kars yemekleri hakkında tüm detayları Kars yeme içme rehberinde anlattık.

İştah Açtıran, Lezzetiyle Damakları Şenlendiren Kars Yemekleri

Öncelikle Kars yemekleri için bolca övgüde bulunacağımı ve muhtemelen yazarken bile o lezzetleri hatırlayıp acıkacağımı tahmin ediyorum. Siz de okurken bu lezzetler karşısında ne denli güçlü durabilirsiniz bilmiyorum, bakarsınız Kars’a gitmeye karar vermenize gezilecek yerlerinden önce mutfağı sebep olur! Kars o kadar iştah açıcı ve bir o kadar da lezzetli bu yöresel yemekleri yiyebileceğiniz en iyi adresler, Kars balı ve Kars peynirleri için nerelerden alışveriş yapacağınıza dair detayları da sizlerle paylaşacağım ama önce yemeklerden bahsedelim. Hazırsanız başlayalım, şimdiden afiyet olsun

Kars Yemekleri – Ne Yiyelim?

Evelik Aşı Çorbası: Evelik aşı çorbası da Kars’a has lezzetlerden bir tanesi. Kars’ta olduğu kadar Erzurum ve Ardahan’da da meşhurmuş. Adını Kars’ta yetişen evelik otundan alıyormuş. Evelik otunun tadı biraz kuzu kulağını andırıyor; o tarz ekşimsi bir aromaya sahip. Evelik aşı çorbası yapımında evelik otu, yeşil mercimek, patates, biber, et suyu, yarma, soğan, salça ve yağ kullanılıyor. Kars geziniz sırasında hele ki kışın gittiyseniz sıcaklığın gündüz bile -10, -15 derece olduğuna şahit olabilirsiniz. O nedenle gezinize lezzetli bir ara verip sıcacık Kars çorbalarının tadına bakmaya bahane yaratın. Yemek için akşama tam teşekküllü bir sofrayı bekliyorsanız bile çorbalar sizi hem tok hem sıcak tutacaktır.

Isırgan Otu Çorbası: Evelik aşı çorbasından farkı içinde kullanılan malzemelerinde evelik otu yerine ısırgan otu kullanılıyor olması. Damak tadınıza hangisinin uygun olacağını düşünüyorsanız onu tercih edin ama bence evelik aşı daha bir Kars’a has lezzet gibi…

Hörre Çorbası: Evelik aşı, ayran aşı, ısırgan otu çorbası gibi çeşitlerin damak tadına uymayacağını düşünenler için en iyi alternatiflerden birisi olan Hörre çorbası veya un çorbası, Kars evlerinde en fazla pişirilen lezzetli ve yapımı kolay olan çorba çeşitlerinden bir tanesi. Tereyağı, un, salça ve baharatların karışımıyla hazırlanıyor. Piştikten ve servis edildikten sonra üzerine gezdirilen yağ insanın iştahını kabartıyor, içinizi ısıtması da cabası.

Erişte Aşı Çorbası: Erişte aşı çorbası, Kars’ın çetin soğuğuna karşı insanı ısıtan ve bir o kadar da besleyici olan çorba çeşitlerinden bir başkası. Mercimek, erişte, nohut, taze veya kurutulmuş reyhan ile hazırlanan erişte aşı çorbası evlerde de sık pişen çorbalardan.

Yemeğe çorbayla başlamak adettendir diyerek önce Kars’ta içip içinizi ısıtacak ve muhtemelen o soğuklarda bağışıklığınızın düşmesini önleyecek çorbalardan bahsettim. Şimdi gelelim ana yemeklere…

Kars Kazı: Lezzetini dünyaya duyurmayı başarmış Kars kazı şehrin imzası niteliğinde. Tertemiz doğada, yaylalarda beslenen kazlar bahar aylarında beslenip, kışın kesim zamanına doğru arpayla şişmanlatılıyor. Kesilen Kars kazı tandırda pişiriliyor. Et tandırda pişerken suyunu, yağını salıyor ve bu et suyu Kars kazının en iyi eşlikçisi olan bulgur pilavı yapımında kullanılıyor. Bulgur pilavı üzerine tiftiklenerek sunulan kaz eti kalabalıksanız bütün olarak da sunulabiliyor. Naçizane tavsiyem daha önce kaz eti denemediyseniz daha küçük porsiyon olan bulgur pilavı üstü kazı tercih etmeniz. Sonuçta lezzetin çok meşhur olması herkesin damak tadına uygun olacağı anlamına gelmiyor.

Piti: Kars’a özgü olduğu söylenen ama içinde Azerbaycan kültürünü taşıyan en başta bahsettiğim gibi kültürlerin harmanlanmasıyla ortaya çıkan çok leziz ama biraz ağır bir yemek. Piti denince gözünüzde canlananın muhtemelen anlatacağım yemekle pek alakası olmayacak. Piti sunumunda önünüze iki tabak servis ediliyor; birisinde kuzu eti, nohut, çeşitli sebzelerin karışımı bir yemek bulunuyor. diğerinde ise ekmek/lavaş/pide tabağın zeminini oluşturuyor. Kuzu/koyun eti ve nohutlar sarıkök bitkisi de eklenerek kısık ateşte ve aheste aheste güveçte pişiriliyor. İşte bu karışımı lavaşların serili olduğu tabağa döküyorlar ve zemin yemeğin yağını iyice içine çekiyor. Bu ikilinin birleşimi ise Piti olarak adlandırılıyor.

Hengel: Hengel görünce, yiyince şaşıracağınız ve ‘E bu normal mantı gibi!’ diyebileceğiniz bir yemek. Kısmen doğru fakat hamurların içinde kıyma, et falan yok. Kare kare kesilmiş hamur parçaları üzerine sarımsaklı yoğurt, pişmiş soğan ve baharatlar ekleniyor. Dümdüz hamur gibi gözükse de lezzetini tatmadan anlayamayacağınız bir yemek.

Erişte Pilavı: Evet, çorbasından sonra yemeğini de görüyorsunuz. Erişteyi her yerde bulabiliyoruz, bizim köyde de yapılıyor diye düşünenler illa ki olacaktır. Ama gelgelelim erişte pilavının Kars yöresine ait olduğu inkar edilemez bir gerçek. Bir defa lezzeti herhangi bir yerde yiyebileceğinizden farklı. Sade erişte pilavı olarak servis edilebildiği gibi patatesli, mercimekli ve peynirli olarak da sunuluyor. İster tek başına ister ana yemeğin yanına lezzetli bir eşlikçi olarak sipariş edebilirsiniz.

Revan Köftesi: Revan köftesi de Kars lokantalarında görebileceğiniz yemeklerden bir tanesi. Köfte ve patatesli sunumu ilk bakışta sulu köfteyi andırıyor. Fakat kıyma haline getirildiği sırada etin içine erik koyarak lezzeti bambaşka bir hale getiriliyor.

Sarı Balık: Kars gezilecek yerler yazısında uzun uzun bahsettiğim Çıldır Gölü’nde balık tutabilir veya Atalay’ın Yeri’nde nefis balık yemeğinin tadına bakabilirsiniz dediğimiz göl balığı; sarı balık. Çok, çok fazla kılçığı olduğundan yerken çok dikkatli davranmak gerekiyor ama kesinlikle nefis bir lezzeti var.

Umaç Helvası: Çorbalar ve yemeklerden sonra gelelim tatlıya…Umaç Helvası aynı un helvasına benzeyen fakat Kars’ın yöresel tatlısı olarak geçen bir helva. Zaten malzemeleri un helvasında kullanılanlar ile aynı fakat farklılık yaratan pişirme faslı oluyor. Umaç helvası kavrulmadan, yoğrularak hazırlanıyor. İyice yoğurulduktan sonra kızgın yağa atılıyor ve böylece içerisinde kalan hamur parçaları kıtır kıtır ağza geliyor. Tadı kavrulmuş fıstığı andırsa da yoğrulan ama kızgın yağa atılınca içeride sertleşen hamur parçalarını ta kendisi…İnanılmaz lezzetli olan umaç helvasını da kesinlikle denemelisiniz. Kars’a gelmek ve kilo almak arasında doğrudan bir ilişki var demiştim!

Kars Peynirleri ve Kars Balı

Çorbasından, yemeğinden, tatlısından bahsettik de meşhur Kars peynirleri ve Kars balı unutulur mu?

Kars Balı: Kars iklimi sayesinde tarımsal ürünlerde herhangi bir ilaçlama olmasına gerek kalmıyor. Bu sayede bitkilerin beslendiği toprak ve sadece Kars’ta değil Erzurum ve Ardahan’da da bitki örtüsünün böyle müdahale edilmemiş olması balı doğal kılıyor. Türkiye’nin en doğal organik balı olarak adlandırılan Kars balı, bu müdahale edilmeyen yayla ve meralardaki çiçeklerin polenleriyle üretiliyor.

Kars Kaşarı: Ne yazık ki eskisi gibi taze ve doğal ürünleri, ait oldukları yerler dışında temin etmek pek mümkün olmuyor. Şarküterilerde bile ne kadar ünlü olursa olsun Kars kaşarı, Kars gravyeri diye satılan peynirlerin Kars’takiler ile alakası yok! Abartı değil, gerçekten öyle. Kars kaşarı günlük tazecik sütten (inek – koyun sütü karışımı) üretiliyor. Damak tadınıza göre taze veya eskitilmiş kaşar seçeneklerini tercih edebilirsiniz. Kars peynirlerini satın alabileceğiniz yerlerden de aşağıdaki başlık altında bahsedeceğim.

Kars Gravyeri: Delik deşik görüntüsüyle şarapların yanına de meze olarak sunulan Kars gravyeri nefis ötesi, unutulmayacak bir lezzete sahip. Kars gravyerinin tadına bakmak ve tabağı silip süpürmek muhtemelen saniyelerinizi alır. Ama bu özel peynirin üretim aşaması epey uzun ve uğraş verici. Çünkü sadece peynirin üretilmesi değil olgunlaşması da gerekiyor. Olgunlaşma için gereken süresi ile 2 yılı buluyor.

Kars kaşarı ve Kars gravyerinin çıkışıyla ilgili Kars gezilecek yerler yazısında bahsettiğim Boğatepe Köyü’ne yerleşen Malakanlar’ı anlatmıştım. Malakanların bu peyniri üretime başlatıp Kars’a özgü bir lezzet haline getirmeleri tarikat hikayelerine, dini olaylar gibi farklı konuları da kapsıyor.

Kars Kaşarı, Kars Peyniri ve Kars Balı Nereden Alınır?

Boğatepe Köyü

Kars balı, Kars kaşarı ve Kars gravyeri için en uygun yerin Boğatepe Köyü olduğunu buradan bahsederken de söylemiştim. Şehirde bulabileceğiniz en taze, en doğal Kars peynirlerinin üretimi burada gerçekleşiyor. Bence burayı zaten gezeceğiniz için satın almak istediğiniz ürünleri özellikle bu köyden almak yerine başka bir şeyi tercih etmeyin. Tabii taşıma konusunda sıkıntı yaşayacaksanız şehir merkezinde ve kargo hizmeti veren yerler de bulabilirsiniz.

Kars Peynircisi

Şehir merkezinde, Faik Bey Caddesi’ndeki Kars Peynircisi taze bal ve peynirleri bulabileceğiniz bir yer. Dükkan sahibi amcanın nazik ve sıkılmadan müşterilerin her sorusuna keyifle cevap vermesi, lezzetlerin her birinin tadına bakabilmeniz ve en önemlisi pazarlık yapabilme imkanı basit bir alışverişi bile özel kılıyor. Ayrıca diğer şehirlere kargo ile ürünlerini de iletiyorlar.

Latifoğlu Peynircilik

Yine Faik Bey Caddesi’nde yer alan Latifoğlu Peynircisi de istediğiniz tatları deneyebileceğiniz, bal, süt ve peynir çeşitlerini bulabildiğiniz bir yer.

Kars Yemek Mekanları – Nerede Yiyelim?

Kars yemeklerindeki başarısıyla ünlenmiş restoranları tercih edebileceğiniz gibi konaklamasanız dahi restoranlarında leziz yemeklerin tadına bakabileceğiniz oteller bulunuyor. Zaten Cheltikov veya Katerina Sarayı gibi yerlerde konaklıyorsanız Kars gezinizde yemek açısından da eksiksiz hizmet alacağınız aşikar.

Kars Kaz Evi

Daha önce Kars’a gitmiş, gitmemiş ama birazcık araştırma yapmış veya Kars’ın yerlileri. Hepsi ağız birliği etmişçesine Kars kazı için en doğru adresin Kars Kaz Evi olduğunu söylüyor. Haklılar da çünkü yemeklerin lezzeti kadar sahiplerinin ve çalışanlarının da güler yüzlü ve ilgili olması beğeni topluyor. Kars Kaz Evi’nde sadece kaz değil yine meşhur yöresel lezzetlerinden olan, benim de az sonra anlatacağım evelik aşı çorbası, ayran ayı çorbası, hengel gibi farklı lezzetler de bulunuyor. Eğer gezerken içiniz kıyılır da akşamı bekleyemeyecek olursanız Kars gezilecek yerler yazısında bahsettiğim güzelliğiyle ilgi çeken yerlerden birisi olan Valilik Binası’nın karşısında olduğundan kolayca ulaşabilirsiniz. Leziz Kars yemeklerinin üzerine zaman zaman düzenlenen Kafkas oyunları gösterisine de denk gelirseniz keyfinizi beşe katlayabilirsiniz.

Hanımeli Ev Yemekleri

Kars’ın en güzel yemeklerinin burada olduğunu söyleyenlerin sayısı epey fazla. Cana yakın sahibi ve maharetli elleri sayesinde tüm yemekleri çok güzel ama evelik aşı çorbası, hengel ve kaz yemeği lezzetleri Kars’taki en iyilerden. Hanımeli Lokantası’nda yer alan Kaz menü sayesinde bu yöresel lezzetlerin her birinden tadımlık olarak alıp, hepsini deneme şansı da yakalıyorsunuz. Salaş ve samimi ortamı ve tabii ki lezzetli yemekleri nedeniyle rezervasyon yaptırmanızda fayda var. Hanımeli Lokantası’nı haritadan bulamazsanız Emniyet Müdürlüğü binasını aratın veya sorun çünkü buranın tam karşısında yer alıyor.

Kosor Cağ Kebabı

Hanımeli Ev Yemekleri’ne komşu olan, Kars yemekleri ile değil de Erzurum’un Cag Kebabı ile meşhur bir yer. Eğer buraya kadar gelmişim, Erzurum’a gider miyim belli değil gibi düşünceleriniz varsa burada da Erzurum’daki meşhur yerlerde bulacağınız lezzeti tadacaksınız.

Atalay’ın Yeri

Çıldır Gölü kenarında sarı sazan yemeğiyle meşhur olan Atalay’ın Yeri manzaranın güzelliğini karnınızı leziz balık yemeğiyle doyurunca daha da güzel hale getiriyor.

Kamer Restoran

Kars’a özel bir sürü yiyecekten bahsettik ama Kamer Restoran onlardan ayrı patlıcan çorbası ile müthiş bir popülerlik kazanmış. Yine de Kars mutfağına has yiyecekleri de bulabiliyorsunuz tabi ki. Çökertme kebabı, hengel, rus böreği gibi yemekler menüde yer alan seçenekler arasında.

Puşkin Restoran

Kars gezilecek yerlerde Mazlumoğlu Hamamı’nı anlatırken ayrıca Puşkin Hamamı olarak anıldığını da söylemiştim. Aynı şekilde restorana da ismi verilmiş fakat en çok evelik çorbasıyla meşhur, onun dışındaki yiyecekleri farklı yerlerde tatmayı düşünebilirsiniz.

Han-ı Hanedan Restoran

Menüsünde Süryani şarabı, rakı gibi alkol seçeneklerinin olduğu, Kars şehir merkezinde alkol bulunduran nadir restoranlardan bir tanesi. Lezzetli Kars yemeklerinin yanında içkisini yudumlamak isteyenler için alternatifler arasında eklenebilir.

Brother’s Milk Bar

Kars’ta iç ısıtma yöntemi olarak günlük kahve dozunuzu almak için bir yer arıyorsanız işte tam burası! Gerek ambiyansı gerek kahvelerinin lezzetiyle doğuda bir şehirde gibi değil de Avrupa’daymış gibi hissediyorsunuz. Özellikle süt tüketmeyi sevenler için çok fazla seçenek mevcut, mutlaka değerlendirmelisiniz. Ballı, tarçınlı, naneli, Hindistan cevizli süt seçeneklerini görünce gözleriniz yuvalarından fırlayabilir; ona göre!

Winterfell

Kars’ta üçüncü nesil kahve içmek için tercih edebileceğiniz aşırı güzel mekanlardan bir tanesi de Winterfell.

Craft Coffee No:74

Brother’s Milk Bar gibi meşhur üçüncü nesil kahve mekanlarından olan ve tasarımıyla da insana keyif veren bir yer Craft Coffee No:74. Özellikle kaliteli çekirdekleriyle hazırlanan demleme kahvelerini denemenizi şiddetle öneririm.

Kılıçoğlu Pastanesi

Hem mekan hem de lezzetler açısından en güzel tercihlerden birisi olacak, hatta eksiksiz bir kahvaltı sofrası için en ideal yerlerden biri olan Kılıçoğlu Pastanesi de alternatifleriniz arasında dursun. Kars’a özgü bir pastane olmasa da Kars’ta tatlı nerede yenir denince cevabının Kılıçoğlu Pastanesi olduğunu göreceksiniz.